NCERT Solutions for Class 8 Sanskrit Chapter 12 – क: रक्षति क: रक्षित
Exercise : Solution of Questions on page Number : 85
प्रश्न 2:
अधोलिखितेषु पदेषु प्रयुक्तां विभक्तिं वचनं च लिखत
| पदानि | विभक्ति: | वचनम् |
| यथा भ्रमणाय | चतुर्थी: | एकवचनम् |
| (क) वस्तूनि | ………… | ………… |
| (ख) प्लाटिकेन | ………… | ………… |
| (ग) विकीर्णानि | ………… | ………… |
| (घ) मसियष्ट्या | ………… | ………… |
| (ङ) स्यूतकेषु | ………… | ………… |
| (च) काष्ठपीठे | ………… | ………… |
| (छ) पृथिव्याम् | ………… | ………… |
उत्तर 2:
| पदानि | विभक्ति: | वचनम् |
| यथा भ्रमणाय | चतुर्थी: | कवचनम् |
| (क) वस्तूनि | प्रथमा | बहुवचनम् |
| (ख) प्लाटिकेन | तृतीया | एकवचनम् |
| (ग) विकीर्णानि | प्रथमा | बहुवचनम् |
| (घ) मसियष्ट्या | तृतीया | एकवचनम् |
| (ङ) स्यूतकेषु | सप्तमी | बहुवचनम् |
| (च) काष्ठपीठे | सप्तमी | एकवचनम् |
| (छ) पृथिव्याम् | सप्तमी | एकवचनम् |
प्रश्न 3:
एकपदेन उत्तरत −
(क) मसियष्टी- जलकूपी- प्रभृतिनि वस्तूनि केन पदार्थेन निर्मितानि?
(ख) उपवनस्य द्वारे कानि क्षिप्तानि सन्ति?
(ग) मृत्तिकायं किं वस्तु न कदापि विनश्यती?
(घ) अस्माकं प्रयास: कस्य रक्षणे अपेक्षित:?
उत्तर 3:
(क) प्लास्टिकेन।
(ख) प्लास्टिकस्यूतकानि।
(ग) प्लास्टिकस्य वस्तु।
(घ) पर्यावरणस्य।
Exercise : Solution of Questions on page Number : 86
प्रश्न 4:
प्रश्नानाम् उत्तरणि लिखत-
(क) चेनम्माया: सविधे कानि वस्तूनि आसन्?
(ख) पूर्वं प्राय: केन पदार्थेन निर्मिताति वस्तूनि प्राप्यन्ते स्म?
(ग) कानि कानि वस्तूति पर्यावरणं दूषयन्ति?
(घ) प्लास्टिकस्य मृत्तिकायां लयाभावात् किं भवति?
उत्तर4:
(क) चेनम्माया: सविधे कङ्कतम, कुण्डलम, केशबन्ध:, घटिपट्टिका, कड्कणम् इत्यादीनि वस्तूनि आसन्।
(ख) पूर्वं प्राय: कार्पासेन, चर्मणा, लौहेन, लाक्षमा, मृत्तिकया काष्ठेन पदार्थेन निर्मितानि वस्तूनि प्रार्रयन्ते स्मा।
(ग) प्लास्टिकस्य वस्तूनि पर्यावरणं दूषयन्ति।
(घ) प्लास्टिकस्य मृत्तिकायां लयाभावात् अस्माकम् पर्यावरणस्य कृते महती क्षति भवंति।
प्रश्न 5:
अधोलिखितानां पदानां लकारं पुरूषं वचनञ्च लिखत −
| पदानि | धातु: | लकार | पुरूष: | वचनम् |
| यथा सन्ति | अस् | लट्लकार | प्रथमपुरूष | बहुवचनम् |
| कुर्म | ………… | ………… | ………… | ………… |
| क्रीणाति | ………… | ………… | ………… | ………… |
| पश्य | ………… | ………… | ………… | ………… |
| आगच्छ | ………… | ………… | ………… | ………… |
| प्राचलिष्यति | ………… | ………… | ………… | ………… |
उत्तर 5:
| पदानि | धातु: | लकार | पुरूष: | वचनम् |
| यथा सन्ति | अस् | लट्लकार | प्रथमपुरूष | बहुवचनम् |
| कुर्म | कृ | लट्लकार | उत्तमपुरूष | बहुवचनम् |
| क्रीणाति | क्री | लट्लकार | प्रथमपुरूष | एकवचनम् |
| पश्य | दृश् | लोट्लकार | मध्यमपुरूष | एकवचनम् |
| आगच्छ | आ + गम् | लोट्लकार | मध्यमपुरूष | एकवचनम् |
| प्राचलिष्यति | प्र + चल | लृटलकार | प्रथमपुरूष | एकवचनम् |
प्रश्न 6:
मञ्जूषात: अङ्कानां कृते पदानि चिनुत −
| चतु:पञ्चाशत् | सप्तषष्टि: | द्वासप्तति: | षडशीति |
| चतुर्नवति: | सप्तनवति |
पञ्चसप्तति:
|
अष्टानवति: |
67 ————————— 86 —————————
98 ————————— 97 —————————
54 ————————— 72 —————————
94 ————————— 75—————————
उत्तर 6:
67 सप्तषष्टि: 86 षडशीति:
98 अष्टानवति: 97 सप्तनवति:
54 चतु:पञ्चाशत 72 द्वासप्तति:
94 चतुर्नवति: 75 पञ्चसप्तति: