लालनगीतम् Exercise : Solution of Questions on page Number : 83 प्रश्न 1: गीतं सस्वरं गायत। उत्तर 1:दिए गए गीत को स्वर में गाइए। प्रश्न 2: एकपदेन उत्तरत- (क) का विहसति? (ख) किम् विकसति? (ग) व्याघ्रः कुत्र गर्जति? (घ) हरिणः किं खादति? (ङ) मन्दं कः गच्छति? उत्तर 2: (क) धरणी विहसति। (ख) कमलम् विकसति। (ग) … Read more
अनारिकाया: जिज्ञासा Exercise : Solution of Questions on page Number : 78 प्रश्न 1: उच्चारणं कुरुत- मन्त्री निर्माणम् भ्रात्रा कर्मकराः जिज्ञासा पित्रे भ्रातृणाम् उद्घाटनार्थम् पितृभ्याम् नेतरि अपृच्छत् चिन्तयति उत्तर 1 : विद्यार्थी इसका स्वयं उच्चारणं करें। प्रश्न 2: अधोलिखितानां प्रश्नानां एकपदेन उत्तराणि लिखत- (क) कस्याः महती जिज्ञासा वर्तते? (ख) मन्त्री किमर्थम् आगच्छति? (ग) सेतोः … Read more
अमृतं संस्कृतम् Exercise : Solution of Questions on page Number : 72 प्रश्न 1: उच्चारणं कुरुत- उपलब्धासु सङ्गणकस्य चिकित्साशास्त्रम् वैशिष्ट्यम् भूगोलशास्त्रम् बुद्धिम् विद्यमानाः वाङ्मये उत्तर 1: विद्यार्थी इसका स्वयं उच्चारणं करें। प्रश्न 2: प्रश्नानाम् एकपदेन उत्तराणि लिखत- (क) का भाषा प्राचीनतमा? (ख) शून्यस्य प्रतिपादनं कः अकरोत्? (ग) कौटिल्येन रचितं शास्त्रं किम्? (घ) कस्याः भाषायाः काव्यसौन्दर्यम् … Read more
विद्याधनम् Exercise : Solution of Questions on page Number : 67 प्रश्न 1: उपयुक्तकथनानां समक्षम् ‘आम्’, अनुपयुक्तकथनानां समक्षं ‘न’ इति लिखत- (क)विद्या राजसु पूज्यते। —- (ख) वाग्भूषणं भूषणं न। —- (ग)विद्याधनं सर्वधनेषुप्रधानम्। —- (घ) विदेशगमने विद्या बन्धुजनः न भवति। —- (ङ) सर्वं विहाय विद्याधिकारं कुरु। —- उत्तर 1: (क)विद्या राजसु पूज्यते। आम् (ख) वाग्भूषणं भूषणं … Read more
समवायो हि दुर्जय: Exercise : Solution of Questions on page Number : 62 प्रश्न 1: प्रश्नानाम् उत्तराणि एकपदेन लिखत- (क) वृक्षे का प्रतिवसति स्म? (ख) वृक्षस्य अधः कः आगतः? (ग) गजः केन शाखाम् अत्रोटयत्? (घ) काष्ठकूटः चटकां कस्याः समीपम् अनयत्? (ङ) मक्षिकायाः मित्रं कः आसीत्? उत्तर 1: (क) वृक्षे चटका प्रतिवसति स्म। (ख) वृक्षस्य अधः … Read more
विश्वबन्धुत्वम् Exercise : Solution of Questions on page Number : 56 प्रश्न 1: उच्चारणं कुरुत- दुर्भिक्षे राष्ट्रविप्लवे विश्वबन्धुत्वम् विश्वसन्ति उपेक्षाभावाम् विद्वेषस्य ध्यातव्यम् दुःखभाक् प्रदर्शयन्ति उत्तर 1: विद्यार्थी इसका उच्चारण करें। प्रश्न 2: मञ्जूषातः समानार्थकपदानि चित्वा लिखत- परस्य दुःखम् आत्मानम् बाधितः परिवारः सम्पन्नम् त्यक्त्वा सम्पूर्णे स्वकीयम् ……………………… अवरुद्धः ……………………… कुटुम्बकम् ……………………… अन्यस्य ……………………… अपहाय ……………………… समृद्धम् ……………………… … Read more
विमानयानं रचयाम Exercise : Solution of Questions on page Number : 52 प्रश्न 1: पाठे दत्तं गीतं सस्वरं गायत। उत्तर 1: इस पाठ को सभी विद्यार्थी मिलकर गाएँ। प्रश्न 2: कोष्ठकान्तर्गतेषु शब्देषु तृतीया-विभक्तिं योजयित्वा रिक्तस्थानानि पूरयत यथा– नभः चन्द्रेण शोभते। (चन्द्र) (क) सा ……………….. जलेन मुखं प्रक्षालयति। (विमल) (ख) राघवः ……………. विहरति। (विमानयान) (ग) कण्ठः … Read more
सङ्कल्प: सिद्धिदायकः Exercise : Solution of Questions on page Number : 41 प्रश्न 1: उच्चारणं कुरुत- अभवत् अकथयत् अगच्छत् न्यवेदयत् अपूजयत् स्वपिति तपति अपूजयत् अवदत् वदति स्म वसति स्म रक्षति स्म वदति चरति स्म करोति स्म गच्छति स्म अकरोत् पठति स्म उत्तर1: विद्यार्थी इसका उच्चारण स्वयं करें। प्रश्न 2: उदाहरणम् अनुसृत्य रिक्तस्थानानि पूरयत- (क) एकवचनम् … Read more
सदाचार: Exercise : Solution of Questions on page Number : 32 प्रश्न 1: सर्वान् श्लोकान् सस्वरं गायत। उत्तर 1: विद्यार्थी इन श्लोकों को स्वयं गाएँ। प्रश्न 2: उपयुक्तथनानां समक्षम् ‘आम्’ अनुपयुक्तकथनानां समक्षं ‘न’ इति लिखत (क) प्रातः काले ईश्वरं स्मरेत्। —- (ख) अनृतं ब्रूयात। —- (ग) मनसा श्रेष्ठजनं सेवेत। —- (घ) मित्रेण कलहं कृत्वा जनः … Read more
पण्डिता रमाबाई Exercise : Solution of Questions on page Number : 28 प्रश्न 1: एकपदेन उत्तरत- (क) ‘पण्डिता’ ‘सरस्वती’ इति उपाधिभ्यां का विभूषिता? (ख) रमा कुतः संस्कृतशिक्षां प्राप्तवती? (ग) रमाबाई केन सह विवाहम् अकरोत्? (घ) कासां शिक्षायै रमाबाई स्वकीयं जीवनम् अर्पितवती? (ङ) रमाबाई उच्चशिक्षार्थं कुत्र आगच्छत्? उत्तर 1: (क) ‘पण्डिता’ ‘सरस्वती’ इति उपाधिभ्यां पंडिता रमाबाई … Read more