Home » Class 8 Sanskrit » NCERT Solutions for Class 8 Roochira Part 03 Sanskrit Chapter 07 – Jalahinee (visheshy-visheshakar prayog)

NCERT Solutions for Class 8 Roochira Part 03 Sanskrit Chapter 07 – Jalahinee (visheshy-visheshakar prayog)

NCERT Solutions for Class 8 Sanskrit Chapter 7 – जलवाहिनी (विशेष्य-विशेषणप्रयोग:)

Exercise : Solution of Questions on page Number : 45


प्रश्न 2:

अधोलिखितानां प्रश्नानामुत्तराणि लिखत-
(क) कूप: कीदृश: अस्ति?
(ख) महास्फोट: कुत्र आस्ते?
(ग) बाल कुत्र विलपिष्यति?
(घ) जलवाहिनी यदि द्रुतं गच्छेत्‌ तर्हि किं स्यात्‌?

उत्तर 2:

(क) गंभीर (महालम्बस्तले)।
(ख) करे।
(ग) गृहे।
(घ) वसनं आर्द्र भवेत्।


प्रश्न 3: अधोलिखितेषु पदेषु यथापेक्षितं सन्धिं/विच्छेदं कुरुत-

(क) तस्य  +  अस्ति  =  ——————–।
(ख) ——————– + ——————– = अप्यास्ते।
(ग) महालम्ब: +तले = ——————–।
(घ) ——————– + ——————– =  भरिष्याम्याहरिष्यामि।
(ङ) सु +  उक्ति: =  ——————–।

उत्तर 3:

(क)  तस्य  +  अस्ति  =   तस्यास्ति।
(ख)  अपि  +  आस्ते  =  अप्यास्ते।
(ग) महालम्ब:  +  तले  =  महालम्बस्तले
(घ)  भरिष्यामि  +  आहरिष्यामि  =  भारिष्याम्याहरिष्यामि।
(ङ) सु  +  उक्ति:  =  सूक्ति।


प्रश्न 4: विशेषणै: सह विशेष्याणि योजयत-
विशेषण-पदानि  
 विशेष्य-पदानि
 कियत्‌
 कूप
 गभीर:
वसनम्‌।
 स्थूल:
नूपुररवान्‌।
 आर्द्रम्‌
कालम्‌।
 इमान्‌
विडाल:।

उत्तर 4:

विशेषण-पदानि    विशेष्य-पदानि
 कियत्‌ कालम्‌।
 गभीर: कूप:।
 स्थूल: विडाल:।
 आर्द्रम्‌ वसनम्‌।
 इमान्‌ नूपुरवान्‌।

Exercise : Solution of Questions on page Number : 46


प्रश्न 5:
समानार्थकानि पदानि मेलयत-
सलिलम्‌
कुम्भ:।
गृहम्‌
शिशुम्‌।
द्रुतम्‌
जलम्‌।
घट:
शीघ्रम्‌।
बालम्‌
भवनम्‌।

उत्तर 5:

सलिलम्‌ जलम्‌।
गृहम्‌ भवनम्‌।
द्रुतम्‌ शीघ्रम्‌।
घट: कुम्भ:।
बालम्‌ शिशुम्‌।

प्रश्न 6:

अधोलिखितानां पदानां लिङ्गं विभक्तिं वचनं च लिखत-

पदानि लिङ्गम्  विभक्ति:  वचनम्‌
यथा- रात्रिम्‌ स्त्रीलिङ्गम्‌ द्वितीया एकवचनम्‌
गृहे ………. ………. ……….
सर्वान्‌ ………. ………. ……….
रज्ज्वा ………. ………. ……….
वेगै: ………. ………. ……….
कोलाहला: ………. ………. ……….
तले ………. ………. ……….

उत्तर 6:

पदानि लिङ्गम्  विभक्ति:  वचनम्‌
यथा- रात्रिम्‌ स्त्रीलिङ्गम्‌ द्वितीया एकवचनम्‌
गृहे नपुसंकलिङ्गम्‌ सप्तमी एकवचनम्‌
सर्वान्‌ पुल्लिङ्गम् द्वितीया बहुवचनम्
रज्ज्वा स्त्रीलिङ्गम्‌ तृतीया एकवचनम्‌
वेगै: पुल्लिङ्गम् तृतीया बहुवचनम्
कोलाहला: पुल्लिङ्गम् प्रथमा बहुवचनम्
तले पुल्लिङ्गम् सप्तमी एकवचनम्‌

Exercise : Solution of Questions on page Number : 47


प्रश्न 7:

चित्रां दृष्ट्वा मञ्जूषात: पदानि च चित्वा वाक्यानि रचयत-

चिकित्सालय:        चिकित्सक:    रुग्णान्‌      चिकित्सार्थम्‌      नगरे         परिचरति
जना:         आगच्छन्ति        परिचारिका      ददाति          करोति        औषधम्
(क) ———————————————————————-
(ख) ———————————————————————-
(ग) ———————————————————————-
(घ) ———————————————————————-
(ङ) ———————————————————————-
(च) ———————————————————————-
(छ) ———————————————————————-

उत्तर 7:

(क) चित्रे चिकित्सालय दृश्यते।
(ख) अत्र जना: चिकित्सार्थम्‌ आगच्छन्ति।
(ग) परिचारिका रुग्णान्‌ परिचरति
(घ) सा स्वकार्य करोति।
(ङ) चिकित्सक: रुग्णान्‌ चिकित्सति।
(च) चिकित्सालय: नगरे अस्ति।
(छ) सा औषधम् अपि ददाति।


Exercise : Solution of Questions on page Number : 48


प्रश्न 8:

अन्वयं कुरुत-
(क) द्रुतं यदि यामि वसनं मे
भवेदार्द्रं सलिलवेगै:।
(ख) कृषन्त्या मे घटं रज्ज्वा
करेऽप्यास्ते महास्फोट:।

उत्तर 8: (क) अन्वय:- यदि द्रुतं यामि (तर्हि) मे वसनं सलिलवैगे: आर्द्रं भवेत्।
(ख) अन्वय:- रज्ज्वा घटं कृषन्त्या मे करे अपि महास्फोट: आस्ते।


error: